مواجهه درمانی یکی از روش‌های قدیمی و البته پرکاربرد در روان‌شناسی است. به‌طورکلی در مواجهه‌درمانی اعتقاد بر این است که اگر بیمار با چیزی که از آن می‌ترسد روبرو بشود ترس وی از بین خواهد رفت. اما این مواجهه می‌بایست با اصول مشخص و زیر نظر یک متخصص اتفاق بیافتد. گاهی اوقات ممکن است بیمار به طور ناگهانی و یک‌دفعه و گاهی اوقات هم به‌صورت پله‌پله با ترس خود مواجه شود. روش درمانی شما هرچه که باشد می‌توانیم بگوییم خوشبختانه مواجهه‌درمانی بر اساس آمار، بهبودی‌های بسیاری را به دنبال داشته است. به همین خاطر از سال‌ها پیش تاکنون یکی از روش‌هایی است که به‌خصوص برای درمان انواع ترس از آن استفاده می‌شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر راجع به این روش در ادامه همراه ما باشید.

منبع: مواجهه درمانی | تکنیک مواجهه چیست

فلسفه مواجهه درمانی چیست

به‌طورکلی ما انسان‌ها به دنبال رسیدن به آرامش و راحتی و فرار از اضطراب و ناخوشی هستیم. اما بعضی وقت‌ها راه‌های اشتباهی را برای رسیدن به این هدف انتخاب می‌کنیم. یکی از این راه‌های اشتباه اجتناب یا فرار است. برای مثال فرض کنید یک نفر از ارتفاع می‌ترسد. او همیشه سعی می‌کند از جاهای بلند دوری کند. زیرا قرارگرفتن در این موقعیت‌ها باعث اضطراب و ناراحتی وی می‌شود. در مقابل هرچقدر که از این شرایط دوری کند احساس آرامش و راحتی بیشتری را تجربه خواهد کرد. علاوه بر این کسانی که از ارتفاع می‌ترسند معمولاً افکار اشتباهی هم راجع به این مسئله دارند. برای مثال بیشتر آنها می‌ترسند که مبادا از بلندی به زمین بیافتند و آسیب ببینند.

ترس از بلندی و اجتناب‌کردن از این موقعیت‌ها شاید در لحظه باعث شود که شما از اضطراب دور باشید؛ اما مشکلاتی را هم برای‌تان به همراه خواهد داشت. برای مثال شما بسیاری از مواقع برای ردنشدن از روی پل‌های عابر پیاده مجبورید راهتان را تا حد زیادی دور کنید. فرض اصلی در مواجهه درمانی این است که وقتی شما با چیزی که از آن می‌ترسید روبه‌رو بشوید متوجه اشتباه بودن فکرها و ترس‌هایتان خواهید شد. در حقیقت در این موقعیت‌ها ما به خودمان می‌گوییم: “خیلی هم ترسناک نبود! “.

ما تا وقتی از روبه‌روشدن با یک مسئله اجتناب می‌کنیم نمی‌فهمیم که آن موضوع به‌اندازه‌ای که فکر می‌کردیم ترسناک نیست. اما زمانی که با آن روبه‌رو می‌شویم متوجه اشتباه بودن افکارمان خواهیم شد. مواجهه درمانی این اصل را با قوانین علمی دیگر ترکیب کرده و از آنها برای درمان بیماری‌های روانی به‌خصوص ترس‌ها استفاده می‌کند.

انواع مواجهه درمانی

مواجهه درمانی روش‌های مختلفی دارد. باتوجه‌به شدت بیماری و شرایطی که در آن قرار دارید ممکن است متخصص از هرکدام این روش‌ها استفاده کند. بااین‌حال آنچه مهم است و باید به آن دقت داشته باشید این است که مواجهه‌درمانی یک روش کاملاً تخصصی است؛ که می‌بایست زیر نظر متخصص انجام بگیرد.

حساسیت‌زدایی تدریجی

همان‌طور که از نام این روش پیداست در حساسیت‌زدایی شما آرام‌آرام با چیزی که از آن می‌ترسید روبه‌رو خواهید شد. برای مثال در ابتدا ممکن است فقط نام موضوع ترستان را بشنوید؛ عکس آن را ببینید و یا خودتان را در آن موقعیت تصور کنید. به‌تدریج و هر زمان که توانستید آرامش خودتان را حفظ کنید وارد مرحله بعدی می‌شوید. این مراحل تا جایی ادامه پیدا می‌کند که شما دیگر هیچ ترسی از هیچ‌کدام از جنبه‌های آن موضوع نداشته باشید.

مواجهه ناگهانی

مواجهه ناگهانی یا غرقه‌سازی درست برخلاف روش قبلی است. در این روش بیمار به طور ناگهانی با آخرین و شدیدترین حالتی که از آن می‌ترسد روبه‌رو خواهد شد. برای مثال کسی که از ارتفاع می‌ترسد در یک محیط مرتفع قرار خواهد گرفت و اجازه فرارکردن از این محیط به او داده نمی‌شود.

استفاده از واقعیت مجازی

گاهی اوقات درمانگران به‌جای استفاده از محرک‌های واقعی از واقعیت مجازی استفاده می‌کنند. در این روش با استفاده از دستگاه‌های واقعیت مجازی بیمار خودش را در شرایط تصور می‌کند. برای مثال کسی که ترس از مار دارد در این روش به‌صورت مجازی در محیطی قرار می‌گیرد که در آن یک یا چند مار حضور دارند. و می‌بایست دستورات متخصص را در آن محیط اجرا کند. این روش علاوه بر راحتی‌هایی که به دنبال داشته بر اساس آمار نیز کاملاً به‌خوبی روش‌های دیگر عمل می‌کند.

مواجه‌شدن با شرایط فیزیولوژیک

گاهی اوقات و به‌خصوص در بیماری‌هایی مثل حمله‌های عصبی (پانیک) آنچه فرد از آن می‌ترسد یک موضوع خارجی نیست. این بیماران از شرایط فیزیولوژیک خودشان مثل بالارفتن ضربان قلب و یا تنگی نفس می‌ترسند. در چنین شرایطی متخصص به بیمار کمک می‌کند که این شرایط را در اتاق درمان ایجاد کرده و با آن روبه‌رو شود. برای مثال یک بیمار پانیک ممکن است چندین بار روی صندلی چرخ بخورد تا حالتی شبیه سرگیجه پیدا کند. سپس به وی کمک می‌شود این شرایط را با حفظ آرامش مدیریت کند.

مواجهه درمانی چطور اتفاق می‌افتد؟

شاید آنچه تا اینجا راجع به مواجهه درمانی گفته‌ایم باعث شود شما احساس کنید این روش بسیار ساده است. اما باید بدانید که مواجهه‌درمانی نیز پیچیدگی‌های خودش را دارد؛ و همان‌طور که گفتیم حتماً می‌بایست زیر نظر متخصص انجام شود. به همین خاطر در ادامه این مطلب راجع به آنچه در جلسه مواجهه اتفاق می‌افتد بیشتر صحبت خواهیم کرد.

آموزش فرایند ماجرا

اولین قدم این است که شما با فلسفه مواجهه درمانی آشنا شوید. همه ما وقتی یک موضوع را کامل می‌پذیریم که بدانیم چه منطق و دلیلی از آن حمایت می‌کند. به همین خاطر درمانگر در اولین جلسه فرایندی که اتفاق افتاده تا شما درگیر ترس از یک موضوع و ادامه‌پیداکردن آن بشوید و همین‌طور دلیل تأثیرگذاری روش‌های درمانی را توضیح خواهد داد.

تمرین‌های آرام‌سازی

قرار نیست شما تنها و بدون هیچ حمایتی با موضوع ترس‌تان روبرو بشوید. اصلی‌ترین کار این است که درمانگر به شما آموزش بدهد، چطور با ترس‌هایتان روبه‌رو شوید و درعین‌حال آرام بمانید. به همین خاطر در این مرحله شما روش‌های آرام‌سازی را یاد می‌گیرید. آرام‌سازی مجموعه‌ای از تمرینات مثل ریلکسیشن هستند که به بیمار کمک می‌کنند چطور وقتی دچار اضطراب می‌شود آرامش خودش را حفظ کند.

مواجهه درمانی

وقتی درمانگر به این نتیجه برسد که شما تمرینات آرام‌سازی را به‌خوبی یاد گرفته‌اید مواجهه شروع می‌شود. در این روش شما می‌بایست هنگام روبه‌روشدن با چیزی که از آن می‌ترسید با کمک تمرینات آرام‌سازی، آرامشتان را حفظ کنید. طبیعتاً وقتی بتوانید به این هدف برسید دیگر خبری از اضطراب و نگرانی نخواهد بود. شما همین حالا می توانید به صورت تلفنی، حضوری و حتی آنلاین از متخصصین برای درمان کمک بگیرید.

چرا باید از مواجهه درمانی استفاده کنیم

از شرایط فعلی خسته شده‌اید

همه ما وقتی به دنبال راه درمان می‌گردیم که از شرایط موجود خسته شده باشیم. پس اگر شما هم در حال خواندن این مطلب هستید احتمالاً به دنبال پیداکردن یک روش مناسب برای روبروشدن با ترس‌هایتان می‌باشید. خبر خوب این است که بر اساس آمارها و تحقیقات انجام شده مواجهه‌درمانی بسیاری از مواقع باعث درمان بدون برگشت بیماری‌ها شده است. به همین خاطر شما می‌توانید با خیال راحت برای رسیدن به هدفتان از این روش استفاده کنید.

تأثیرگذاری بیشتر در مقایسه با داروها

شاید شما از آن دسته افرادی باشید که برای کنترل اضطرابشان از دارو استفاده می‌کنند. پس حتماً متوجه این موضوع شده‌اید که داروها نمی‌توانند تأثیری روی درمان شما داشته باشند. در حقیقت داروهای ضداضطراب تنها باعث کم‌شدن اضطراب تان می‌شوند؛ و البته این موضوع تا زمانی درست است که شما مصرف دارو را ادامه بدهید. به‌محض قطع‌کردن استفاده از داروها علائم اضطراب شما مجدداً باز خواهند گشت.

این درحالیست که مواجهه‌درمانی روشی است که توانایی خود شما را در برخورد با بیماری بالاتر می‌برد. در حقیقت این شما هستید که یاد می‌گیرید چطور ترس‌هایتان و همین‌طور موقعیت را مدیریت کنید. به همین خاطر در هر زمان و مکانی می‌توانید از این روش استفاده کنید.

بالارفتن اعتمادبه‌نفس

همه ما وقتی کاری را یاد می‌گیریم احساس بهتری نسبت به خودمان داریم. به همین خاطر می‌توانیم بگوییم یک فایده دیگر مواجهه‌درمانی این است که اعتمادبه‌نفس بیمار را بالاتر می‌برد. وقتی شما احساس کنید در مقابل شرایط منفعل نیستید و به‌خوبی می‌توانید وضعیت را مدیریت کنید طبیعتاً احساس بهتری نسبت به خودتان خواهید داشت؛ و با آرامش بیشتری وارد محیط‌های مختلف می‌شوید.

برای دریافت مشاوره در زمینه مواجهه درمانی می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سؤالات متداول

آیا ممکن است یک نفر از مواجهه درمانی نتیجه نگیرد؟

هیچ یک از روش‌های درمانی به‌طورقطع و صددرصد روی همه انسان‌ها جواب نمی‌دهد. اینکه شما چقدر از یک روش سود ببرید به دلایل بسیاری مثل شدت بیماری، مدتی که با آن درگیر بوده‌اید و همین‌طور همکاری شما و درمانگر دارد. بااین‌حال مطالعات نشان می‌دهد که اکثر افراد از مواجهه درمانی سود می‌برند.

منبع: مواجهه درمانی | تکنیک مواجهه چیست